Tarczyca jest małym, ale niezwykle istotnym gruczołem położonym w przedniej części szyi. Odpowiada za produkcję hormonów regulujących metabolizm, temperaturę ciała oraz pracę serca. Zaburzenia jej funkcjonowania mogą prowadzić do rozwoju nadczynności lub niedoczynności tarczycy, co ma wpływ na różne układy organizmu.
Nadczynność tarczycy wiąże się z nadmiernym wytwarzaniem hormonów, co przyspiesza metabolizm i może prowadzić do nadpobudliwości, utraty masy ciała oraz zaburzeń rytmu serca. Niedoczynność natomiast oznacza niedobór hormonów tarczycy, co skutkuje spowolnieniem funkcji organizmu, zmęczeniem i przyrostem masy ciała.
Przyczyny nadczynności i niedoczynności tarczycy
Przyczyny nadczynności tarczycy mogą być różnorodne, ale najczęściej są związane z chorobą Gravesa-Basedowa, czyli autoimmunologicznym schorzeniem powodującym nadprodukcję hormonów. Inne czynniki to obecność guzków tarczycy, nadmierne spożycie jodu lub przyjmowanie niektórych leków.
Niedoczynność tarczycy natomiast najczęściej rozwija się w wyniku choroby Hashimoto, będącej przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Niedobór jodu, operacje tarczycy czy uszkodzenie gruczołu w wyniku radioterapii również mogą prowadzić do tej choroby. W niektórych przypadkach niedoczynność jest także skutkiem wrodzonych zaburzeń lub zaburzeń przysadki mózgowej.
Objawy nadczynności i niedoczynności tarczycy
Objawy nadczynności tarczycy obejmują:
- przyspieszoną akcję serca,
- nadmierne pocenie się,
- drażliwość,
- bezsenność,
- utratę masy ciała,
- osłabienie mięśni.
Charakterystycznym objawem jest również wytrzeszcz oczu występujący często w chorobie Gravesa-Basedowa.
W przypadku niedoczynności tarczycy typowe objawy to:
- przewlekłe zmęczenie,
- przyrost masy ciała,
- suchość skóry,
- wypadanie włosów,
- uczucie zimna.
Chorzy często skarżą się na obniżenie nastroju, problemy z koncentracją i spowolnione funkcje metaboliczne, co może prowadzić do obrzęków ciała i zaparć.
Metody diagnozowania chorób tarczycy
Diagnozowanie zaburzeń tarczycy opiera się na badaniach laboratoryjnych oraz obrazowych. Podstawowym testem jest oznaczenie poziomu hormonów tarczycy (FT3, FT4) oraz hormonu tyreotropowego (TSH), który reguluje ich wydzielanie. Znaczenie mają także badania przeciwciał anty-TPO i anty-TG, szczególnie w przypadku podejrzenia chorób autoimmunologicznych.
Badania obrazowe, takie jak USG tarczycy, umożliwiają ocenę struktury gruczołu oraz wykrycie ewentualnych guzków. W niektórych przypadkach stosuje się scyntygrafię tarczycy, aby ocenić jej czynność i różnicować przyczyny nadczynności.
Jak leczyć nadczynność i niedoczynność tarczycy?
Leczenie nadczynności tarczycy polega na:
- stosowaniu leków hamujących nadmierną produkcję hormonów,
- terapii jodem promieniotwórczym,
- chirurgicznym usunięciu części gruczołu (w skrajnych przypadkach).
Wybór metody zależy od przyczyny choroby, nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Niedoczynność tarczycy zazwyczaj wymaga przyjmowania syntetycznych hormonów tarczycy w celu uzupełnienia ich niedoboru. Terapia jest długoterminowa i wymaga regularnego monitorowania poziomu hormonów we krwi. Odpowiednie leczenie pozwala na kontrolę objawów i utrzymanie prawidłowego metabolizmu organizmu.
Korzystnym rozwiązaniem dla pacjentów zmagających się z chorobami tarczycy jest dostępność e-recepty. Umożliwia ona szybkie i wygodne przedłużenie leczenia bez konieczności osobistej wizyty lekarskiej, co jest istotne w przypadku przewlekłego stosowania leków. Dzięki e-recepcie pacjenci mogą łatwo uzyskać potrzebne leki online, co ułatwia kontynuację terapii i zapewnia większy komfort leczenia.
Artykuł powstał przy współpracy z Medspan.pl.
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno–edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę.
